OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Procedure 769 - The Witnesses to an Execution |
| R E G I E : | Jaap van Hoewijk, coregie: Rikkert Boonstra |
| M E T : | - |
Genuanceerde documentaire over doodstraf Robert Harris
HANS BEEREKAMPHet is een klein wonder hoe steeds weer debuterende Nederlandse filmmakers (Jos de Putter, Karin Jünger, Tom Verheul, Niek Koppen om er een aantal te noemen) erin slagen voortreffelijke, genuanceerde, uitgebalanceerde en sterk geconstrueerde documentaires te vervaardigen. De nieuwste aanwinst is van Jaap van Hoewijk die afgelopen vrijdag in het Cultureel Supplement uitgebreid toelichtte hoe zijn documentaire Procedure 769 over de executie van de Californische dubbele moordenaar Robert Harris in de San Quentingevangenis op 21 april 1992 tot stand kwam. Van Hoewijk hoorde ervan op de radio en ging daarna proberen een aantal van de officiële getuigen te interviewen. Elf komen er aan het woord, onder wie de gevangenisdirecteur, een journalist, de moeder en zuster van een van Harris' slachtoffers en een broer en oom van de terdoodgebrachte.
De constructie van de film bemoeilijkt identificatie met Harris of met een van de getuigen. In een strakke, dwingende vorm, voor een groot deel bepaald door de montage van Leo de Boer, komen verschillende standpunten goed tot hun recht, en vermijden de makers zelf een positie in te nemen, behalve mogelijk door te beginnen met een citaat uit een gedicht van Orwell waaruit compassie spreekt met de terdoodveroordeelde.
Zoals de titel al suggereert is Procedure 769 een min of meer abstracte ideeënfilm. Dat is even wennen; de psychologie is dit keer minder belangrijk dan de wereldbeschouwing van de sprekende hoofden.
De kijker mag zelf zijn positie bepalen ten aanzien van de doodstraf. Ik vond de keuze niet moeilijk tussen het recht van de slachtoffers op wraak en definitieve verwijdering uit de samenleving van de dader enerzijds en het recht van zelfs een slecht mens op leven anderzijds. Maar voorstanders van de doodstraf zullen door deze film niet op andere gedachten worden gebracht.
Op raadselachtige wijze werd Procedure 769, zelfs internationaal een van
de meest belangwekkende documentaires van dit jaar, tijdens het
Nederlands Filmfestival niet eens genomineerd voor een Gouden Kalf. De
film had die onderscheiding best kunnen gebruiken, omdat het publiek
helaas niet vanzelf komt kijken naar een documentaire over een executie.
Het loont de moeite.
1 JUNI 1996