OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Priest |
| R E G I E : | Antonia Bird |
| M E T : | Linus Roache, Tom Wilkinson. Cathy Tyson |
Op heterdaad betrapt bij stelen van kusjes; Kalme ontvangst van groteske en curieuze 'Priest' begrijpelijk
PIETER KOTTMANIn Frankrijk heeft de film Priest - daar op Goede Vrijdag in roulatie gebracht - prompt protesten uitgelokt. Vertegenwoordigers van de katholieke kerk maken niet zozeer bezwaar tegen de film zelf als wel tegen het tijdstip van uitbrengen. Ze spreken van ,,een provocatie'', en daarin hebben ze, hoe ritueel hun protest verder ook zijn mag, geen ongelijk. Natuurlijk is de Franse premièredatum welbewust gekozen om te provoceren: niet uit morele overwegingen en om hypocrisie aan de kaak te stellen, maar om commerciële redenen. Geen distibuteur is afkerig van enig tumult en dat over de film zelf valt waarschijnlijk een beetje tegen.
Hoewel Scorseses The Last Temptation of Christ ook geen aanleiding gaf tot de wereldwijde storm van protesten die de film uitlokte en op gevoeligheid dus geen peil te trekken valt, is de kalme ontvangst van Priest begrijpelijk. Wereldschokkend is de film geenszins, hooguit bij vlagen curieus. Greg Pilkington (Linus Roache), een jonge, bevlogen priester, treedt aan in een zeer verpauperde parochie in Liverpool. Tot zijn afgrijzen ontdekt hij al snel dat zijn collega openlijk de hand licht met de celibaatsgelofte. Pastor Matthew Thomas deelt het bed met de vrouw die hij voorstelt als zijn huishoudster: die horen volgens hem immers lelijk te zijn. Een verwaten observatie die des te merkwaardiger is, gezien de donkere huidskleur van de vrouw.
Nog vreemder is, dat Thomas lang niet de kwaadste blijkt te zijn en seksistisch racisme niet het onderwerp van regisseur Antonia Birds film. Waar het om draait is, dat de principiële Greg homoseksueel is - wat, geloof ik, geoorloofd is voor een katholiek geestelijke - en ,,praktizeert'' - wat niet geoorloofd is. Pal na een ruzie over de schending van het celibaat laat scenarist Jimmy McGovern Greg de daad bij het gevoel voegen en wel met verbluffend succes. Nauwelijks aangekomen in een bar, ontdekt de priester Graham, die geen one nightstand wordt maar meteen niet minder dan de liefde van zijn leven. Zou het in werkelijkheid zo gaan, de verzuurde mie stierf uit.
Priest blijft voortdurend op deze manier verbazen. Als de minnaars kusjes stelen - en werkelijk niet meer - in een auto met beslagen ruiten, worden ze ingerekend door de politie. Het perfide Albion is erg, maar zo erg? Een plausibeler verklaring is dat de film een schandaal nodig had, dat inderdaad niet op zich laat wachten. De volgende dag bazuint een zeer Britse en rellerige krantekop het nieuws rond en vanaf dat moment ontaardt Priest in een groteske soapopera.
Behalve curieus is deze tweede film van Antonia Bird vooral onhandig. Ze is al een leerling van Ken Loach genoemd en de eerste helft van Priest, waarin zij veel aandacht heeft voor de belabberde sociale omstandigheden in de Liverpoolse parochie, geeft daartoe wel enige aanleiding. Hartverscheurend is bij voorbeeld de scène, waarin de moeder van Lisa ontdekt dat haar man hun dochter seksueel misbruikt - een feit, waarvan biechtvader Greg al langer op de hoogte is, maar waartegen hij niets weet te ondernemen. Dan slaagt Bird erin bijna documentaire verbijstering te laten zien.
Maar ze mist de fijngevoeligheid en het oog voor nuance, die Loach in staat stellen politieke en morele standpunten uit te dragen zonder drammerig te worden. Aan het slot lijkt Bird de strekking van haar pleidooi zelfs uit het oog te verliezen. Tegen woedende parochianen citeert Greg de bijbel: hij die zonder zonde is, gooie de eerste steen. De woede die hij aldus trotseert, geldt niet de schending van het celibaat, want bij collega Thomas gaan de gelovigen wel ter communie. Geen wonder, dat Greg in wanhopige snikken uitbarst. Een film lang mag beweerd zijn dat homoseksualiteit zelfs in de kerk getolereerd moet worden, een zonde blijft het. De priester zegt het zelf.
