OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Lisbon Story |
| R E G I E : | Wim Wenders |
| M E T : | Rüdiger Vogler, Patrick Bauchau, Manoel de Oliveira, Teresa Salgueiro |
Geluiden vangen langs de Taag
HANS BEEREKAMPAlice in den Städten (1973), waarin Rüdiger Vogler doelloos rondreist, de werkelijkheid in toevallige polaroids tracht te vangen en troost vindt in het gezelschap van een kind, is een van mijn favoriete films van Wim Wenders. Sindsdien maakte Wenders een retourtrip naar de status van invloedrijk filmauteur en wentelt zich thans min of meer permanent in krachteloze bespiegelingen over de futiliteit van het filmverhaal in het algemeen en de onmacht van de Europese kunstfilm in het bijzonder.
Lisbon Story, gemaakt in en gefinancierd door de stad Lissabon, is
praktisch een remake van Alice in den Städten en een dieptepunt in
Wenders' Werdegang. Opnieuw begeeft Voglers personage Phillip Winter
zich op weg om de realiteit te betrappen; het eerste kwartier van de
film, dat zijn reis van Duitsland naar Portugal beschrijft langs
wegwijzers, bermen en bruggen, bevalt als een Wendersiaanse road movie
nog het best. Dan arriveert Vogler, inmiddels geluidsman geworden, op de
plaats van bestemming, waar een oude vriend (Patrick Bauchau alias
regisseur Friedrich Monroe uit Der Stand der Dinge), zo blijkt uit een
briefje, zijn hulp behoeft. Monroe is spoorloos, in tegenstelling tot
een stel kinderen, de bekwaam Charlie Chaplin imiterende bejaarde
kunstfilmgoeroe Manoel de Oliveira en de fado en popmuziek met elkaar
kruisende groep Madredeus. Op goed geluk gaat Vogler dan maar langs de
Taag geluiden verzamelen. Na veel gedoe ontmoet de geluidsman zijn
verdwenen regisseur, die met een videocamera op de rug ook
random-realiteit verzameld heeft. Gezamenlijk besluiten ze dat
onbevangen film maken niet mogelijk is: ook die dwaalweg is al bewandeld
en betheoretiseerd in de eerste eeuw cinema, bij voorbeeld door de
'kinopravda' van Dziga Vertov in De man met de camera (1929) of, heel
wat spiritueler dan in Lisbon Story, door Wenders in 1973. Het wordt
tijd voor Wenders dus maar weer eens een film te maken die ergens over
gaat in plaats van een film die bewijst dat het wiel opnieuw uitvinden
nergens toe leidt.
1 JUNI 1996