OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Darkness in Tallinn (Tallinn pimeduses) |
| R E G I E : | Ilkka Järvilaturi |
| M E T : | Ivo Uukkivi, Milena Gulbe, Joeri Järvet |
Folklore en de perfecte kraak; Kuifje op stap in Estland
Hans BeerekampAan bravoure ontbreekt het de jonge Finse regisseur Ilkka Järvilaturi niet, zo bleek eerder dit jaar tijdens het Filmfestival Rotterdam, waar hij zijn tweede film Darkness in Tallinn (Tallinn pimeduses) presenteerde onder de noemer 'een spaghetti-eastern'. De enige overeenkomst met het werk van Sergio Leone lijkt slechts gelegen te zijn in beider verwantschap met strip-achtige humor: 'Kuifje in Estland' zou dan ook een beter motto vormen voor deze brutale stijloefening, geheel opgenomen in Tallinn als een Ests-Fins-Zweeds-Amerikaanse coproduktie.
Het is het jaar 1991 en de Baltische staat viert zijn hernieuwde onafhankelijkheid met de thuiskomst van de nationale goudschat ter waarde van een klein miljard dollar, tijdelijk in veiligheid gebracht in Parijs. Te midden van de folkloristische activiteiten beramen de peetvaders van de Estse maffia de perfecte kraak. Een geraffineerde sabotage van de elektriciteitscentrale zal de hele stad tijdelijk in duisternis hullen. Een jonge elektricien, wiens vrouw op het punt staat te bevallen, doet mee voor een deel van de opbrengst. In een verzorgde parallelmontage komt de kraak tot een apotheose, dreigen moeder en kind in een verduisterd ziekenhuis te bezwijken en komt de elektricien, met de hulp van een klein meisje, tijdig tot inkeer. Als het licht weer aangaat, verandert de film van zwart-wit in kleur en symboliseert de baby de geboorte van een natie.
Handig jongleert Järvilaturi met grafische tegenstellingen: donker en licht, mannelijk en vrouwelijk, nationalisme en materialisme, goed en kwaad. Zijn stijl vormt een extroverte variant op die van zijn landgenoot Aki Kaurismäki, van wie hij wel de ironie, maar niet de melancholieke ondertoon overneemt. Met lichte bewondering kan men kennis nemen van deze brutale poging om een beproefd genre, namelijk dat van de 'heist movie' of bankovervalfilm, in een onverwachte geografische en politieke context te plaatsen. Maar Darkness in Tallinn is ook een film, die zichzelf een beetje dreigt te overschreeuwen en al te zeer koketteert met de trouvailles van de maker. Järvilaturi woont al een paar jaar in New York en zal het daar misschien nog ver schoppen.
1 JUNI 1996