OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Curfew (Hatla eshaar achr) |
| R E G I E : | Rashid Masharawi |
| M E T : | Salim Daw, Na'ila Zayaad, Younis Younis |
Alledaagse beslommeringen in de Gazastrook
HANS BEEREKAMPVorige maand won de Palestijnse filmmaker Rashid Masharawi de hoofdprijs van het festival van Kairo, de Gouden Pyramide, voor zijn eerste lange speelfilm. Curfew (de Arabische titel luidt Hatla eshaar achr, hetgeen betekent: 'Tot nader order') werd geheel opgenomen in de Gaza-strook en kwam tot stand als een Palestijns-Nederlandse coproduktie, met als partner hier de eveneens debuterende firma Argus Film Produktie en financiële bijdragen van onder meer de Stichting Nationale Postcode Loterij, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de AVRO.
Voor Arabische toeschouwers schijnt het een sensatie te zijn om een in Gaza opgenomen speelfilm te zien, die zich direct bezig houdt met het dagelijks leven van de Palestijnse bevolking. Masharawi, van wie op het International Documentary Filmfestival Amsterdam 1992 de documentaire Long Days in Gaza en de korte speelfilm Dar O Dur te zien waren, werd in 1962 in het vluchtelingenkamp Sati op de rand van de Gazastrook geboren. Hij schreef het scenario van Curfew, terwijl hij zelf veertig dagen lang (tijdens de Golfoorlog) aan een uitgaansverbod onderworpen was.
De film toont weinig meer dan de verveling, de machteloosheid en de alledaagse beslommeringen van een Palestijnse familie, die een dag lang de deur niet uit mag van de Israelische autoriteiten. Door de ramen zien we buiten jeeps aan en af rijden met Israelische militairen (in werkelijkheid gespeeld door Palestijnse figuranten), die schijnbaar willekeurig huizen binnen gaan om jongelui te arresteren. Binnen wordt thee gedronken, gepraat, geslapen en gegeten. Van de intifada, die toch in verband zou kunnen staan met de hardhandige aanpak van de Israeli's, valt weinig waar te nemen.
Natuurlijk valt die eenzijdigheid te verdedigen. Elke filmmaker heeft het recht om alleen te laten zien wat hem interesseert, met weglating van wat in zijn verhaal niet past. Het is zeer waarschijnlijk dat er in de Gazastrook regelmatig mensenrechten geschonden worden. Toch overtuigt Masharawi's aanpak nauwelijks, omdat de inperking tot op zichzelf niet zo boeiende bezigheden van mensen met huisarrest weinig drama oplevert. Dat zou pas kunnen ontstaan door de context, waarover de film zich bewust niet uitlaat.
Een ander probleem vormt de houterige, aan ons amateurtoneel herinnerende speelstijl van de acteurs. Dat euvel valt in meer Arabische films te constateren, en zou dus wel eens uit culturele verschillen, bij voorbeeld opvattingen over en tradities in dramatische representatie te maken kunnen hebben. Desondanks zijn er Palestijnse speelfilms - ook in ons land - te zien geweest, waarin het probleem zich voor westerse kijkers niet voordoet, zoals Michel Khleifi's voortreffelijke Noce en Galilée.
De Nederlandse participatie in de totstandkoming van Curfew dient vermoedelijk eerder een politiek dan een kunstzinnig doel, althans voor wat betreft vertoning van de film buiten de Arabische wereld. In cinematografisch opzicht is de film voornamelijk een curiosum.
1 JUNI 1996