OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Clerks |
| R E G I E : | Kevin Smith |
| M E T : | Brian O'Halloran, Jeff Anderson, Marilyn Ghigliotti |
Amsterdam, Desmet; Rotterdam, Lantaren/Venster; Utrecht, Springhaver; Nijmegen, Cinemariënburg; Eindhoven, Plaza Futura
Debuut voor gedenkwaardig laag bedrag; Het drama bij de kruidenier
PIETER KOTTMANAmerikaansere plek dan de grocery bestaat er niet. Veelal de klok rond open, is zo'n winkel trekpleister voor het meest uiteenlopende volk. Er komen veel gekken en zonderlingen die, ongeacht hun hebbelijkheden, routineus worden bediend door personeel dat van wanten weet. Zo is het grauwpapieren zakje om de aankoop van de probleemdrinker standaard en wordt de kleptomaan al voor binnentreden ontmaskerd. De grocery-bediende heeft alles al eens gehoord en gezien, kijkt nergens meer van op en is op zijn manier menslievend: lichtelijk cynisch misschien maar toch vooral pragmatisch en moreel meegaand, zolang er boter bij de vis wordt geleverd.
Zo'n plek is ideaal voor drama, heeft regisseur Kevin Smith terecht bedacht. Hij laat zijn speelfilmdebuut Clerks zich er afspelen en geeft met de titel al aan het personeel minstens zo belangwekkend te vinden als de klanten. Zijn idee levert een zeer aardige film op, die het midden houdt tussen documentaire en fictie. Zo is het rondom de winkelbediende Dante Hicks gesponnen verhaaltje duidelijk het resultaat van Woody Allen-achtige observatie en lenen Hicks' romantisch-erotische angsten en zorgen zich ervoor om op de divan rechtstreeks in verband gebracht te worden met een dominante moeder of iets van dien aard. Hetzelfde geldt voor zijn klanten, of ze nu anti-rook-fanaat zijn of stiekemerds die zich met een pornoblaadje vanonder de toonbank willen terugktrekken op nota bene het personeelstoilet.
Clerks is voor het gedenkwaardig lage bedrag van 27.000 dollar gemaakt en bewijst dat een goed idee en talent heel wat meer waard zijn dan geld. Naar verluidt heeft Smith bedacht dat het rolluik met kauwgom geblokkeerd is - in neergelaten toestand - omdat hij zelf als bediende werkte in de winkel waar de film is opgenomen en hij er slechts s'avonds en 's nachts kon filmen. Het is de verklaring voor de afwezigheid van daglicht, dat overigens geen seconde gemist wordt. De zwart-witfilm is sowieso te morsig om bij dat detail stil te staan maar bovendien zijn de dialogen, die Smith ongetwijfeld voor een belangrijk deel ontleent aan zijn eigen ervaringen, zo flitsend, hilarisch, verrassend en onderhoudend, dat ze alle aandacht opeisen.
Ze gaan oneindig over seks, relaties, vrouwen, overspel - platvloers en direct, maar ook gehuld in sluiers van diepzinnigheid en verkleed als universele waarheden. Wat op den duur misschien een beetje stoort is de welsprekendheid waarmee de personages op elkaar reageren, snedig en geestig geredekavel kan ook gaan vermoeien. Maar de bewondering voor een filmer die goed kijkt naar werkelijkheid en daar doodgemoedereerd nog de nodige onwaarschijnlijkheid aan toevoegt, overheerst. Hicks vriendin verenigt zich op een bepaald moment lichamelijk met een lijk, op de wc. Per ongeluk ook nog eens. In een grocery kan dat gebeuren, heus.
1 JUNI 1996