OUDE NUMMERS  
  FILMARCHIEF  
  DOSSIER OPSPORING  
  DOCUMENTATIESERVICE  

Deel drie, waarin de Caped Crusader zijn Robin vindt

Vaart, humor en oogverblindende decors en rekwisieten zijn de pijlers van Batman Forever, de derde bioscoopfilm over de beroemde stripfiguur van Bob Kane, en de eerste die werd geregisseerd door Joel Schumacher. De met The Client groot geworden regisseur maakte net als zijn voorganger Tim Burton een stripachtige film in kauwgomplaatjeskleuren en schots-en-scheve beelden. Voor de titelrol koos hij Val Kilmer, die in zijn optreden als de rijke Bruce Wayne aantrekkelijker en sympathieker is dan Michael Keato n in Batman en Batman Returns, maar die als de Caped Crusader ten minste even wezenloos en lijzig overkomt.

Het geeft niet. De werkelijke hoofdrollen in een Batman-film zijn weggelegd voor de boeven, en Batman Forever heeft er twee van groot kaliber. Harvey 'Two-Face' Dent is een voormalig officier van justitie die heeft gezworen wraak te nemen op Batman, die h ij verantwoordelijk houdt voor de halfzijdige verminking van zijn gezicht. Hij is een gespleten persoonlijkheid, die zich in een schizofreen ingericht hoofdkwartier (,,Heavy Metal meets House & Garden'') laat verwennen door een lieflijke blonde vriendin & eacute;n een vervaarlijke brunette, en die muntjes opgooit bij al zijn beslissingen. De kunstig gegrimeerde Tommy Lee Jones speelt hem goed, als een hijgende psychopaat die afwisselend vervalt in sissende woede en homerisch gelach.

De andere schurk, die ook al voorkwam in de Amerikaanse Batman-tv-serie uit de jaren zestig, is The Riddler, gespeeld door de komiek Jim Carrey (sinds kort de best betaalde Hollywood-acteur). Hij heeft een rekening te vereffenen met Bruce Wayne omdat die hem als baas van de elektronicafabriek Wayne Enterprises niet verder wilde laten werken aan zijn superuitvinding: een soort IQ-slurper die gedachten leest en hersengolven transplanteert. Carrey maakt van de toch al tot de verbeelding sprekende figuur een relnicht in een strakgroen pakje, die beweegt als een tekenfilmheld en grossiert in mimische special effects. ,,Was that over the top?'' vraagt hij na zijn zoveelste uitbarsting van hysterie. ,,I can never tell.''

Het tegen elkaar opbieden in extravagant acteren van Jones en Carrey (een strijd die Carrey, eerlijk is eerlijk, in zijn voordeel beslist) maakt Batman Forever tot een waardig opvolger van de geslaagde tweede Batmanfilm (1992), waarin Michelle Pfeiffer en Danny DeVito schitterden als Catwoman en The Penguin. En het scenario heeft nog een verrassing: eindelijk, na twee avondvullende speelfilms vindt Batman zijn Robin. Net als in de strip komt hij bij Bruce Wayne in huis nadat zijn familieleden - acrobaten in het circus - door boeven zijn vermoord. Maar vergeleken met het wat bleue hulpje uit de strip en de tv-serie is de Robin van Chris O'Donnell een Boy Wonder voor de jaren negentig: crew cut, oorringetje, blits uitgedost, en gezegend met een totaal gebre k aan braafheid. Holy mackerel, wie had ooit kunnen denken dat hij nog eens een joyride zou maken in de Batmobiel?

Batman zonder Robin is als Huck Finn zonder Nigger Jim, of als Haviksoog zonder de Laatste Mohikaan. De innige vriendschap tussen twee mannen die samen het gevaar tegemoet treden is een klassiek motief in de Amerikaanse film en literatuur, en het was onve rgeeflijk dat de wederhelft van het Dynamische Duo er in de eerste Batmanfilms niet bij was. In Batman Forever hebben de scenarioschrijvers de buddy-relatie tussen Batman en Robin goed uitgewerkt, soms op het expliciete af. Voor de goede verstaander is de reactie van Batman nadat hij door Robin is gered niet eens nodig: op Robins opmerking dat hij nu zijn vriend is, zegt hij: ,,Not just a friend - a partner.''

Des te jammerder is het dat het scenario ook nog voorziet in een veel gewonere love interest. Een psychiater gespecialiseerd in gespleten persoonlijkheden (een bête Nicole Kidman) wil de ware identiteit van Batman ontmaskeren en wordt en passant ver liefd op Bruce Wayne. Het is een overbodige verhaallijn die leidt tot enkele langdradige scènes in een verder overtuigend spektakel. Maar het is ook een symptoom van het enige zwakke punt van Batman Forever, de overdadigheid van het scenario (een e uvel dat ook de eerste Batmanfilm ontsierde). Het lijkt wel of de filmmakers doodsbang waren om hun publiek te vervelen en meenden dat ze niet genoeg zouden hebben aan één schurk, één plot, één partner. Ten onrech te, minder was meer geweest. Met iets meer gevoel voor verhoudingen had Joel Schumacher een perfecte Batfilm gemaakt.

PIETER STEINZ