OUDE
NUMMERS
FILMARCHIEF
DOSSIER
OPSPORING
DOCUMENTATIESERVICE
| T I T E L : | Antarctica, A Ticket to Eternity |
| R E G I E : | Rolf Orthel |
| M E T : | - |
Dof verlangen naar grote witte leegte
HANS BEEREKAMPIn 1971 bracht de Nederlandse documentarist Rolf Orthel enige tijd door in Antarctica om filmmateriaal bij te dragen aan Bert Haanstra's Bij de beesten af. Sindsdien werd Orthel geobsedeerd door een verlangen terug te keren naar de grote witte leegte. Het resultaat van die vorig jaar in gezelschap van cameraman Peter Brugman gerealiseerde wensdroom is de documentaire Antarctica, A Ticket to Eternity: anderhalf uur impressies van de noordrand van het zuidelijkste continent.
Veel structuur valt niet te ontdekken in de film, die Orthel het liefst met een muziekstuk vergelijkt. Er wordt belang gehecht aan het feit dat Antarctica nog steeds praktisch een werelddeel zonder vrouwen is: de wetenschappelijke en militaire bases laten hen niet voor langere periode toe en de sinds kort aan te treffen toeristen komen nauwelijks verder dan een blik vanaf de rede op de eerste ijsberg. Een door Orthel geënsceneerd fragment laat een meisje uit 1911 zien, dat zich als man moest verkleden om naar de Zuidpool te gaan.
Gesprekken met een onlangs voor anderhalf jaar daar gestationeerde Brit en zijn thuis achtergebleven vrouw benadrukken het element van ontbering. Een verblijf in Antarctica moet wel een heel bijzondere ervaring zijn, dat sommige mannen - vaak met baarden - dat er voor over hebben.
Het komt neer op een deductieve bewijsvoering, aangezien de beelden van
Orthel en Brugman er niet in slagen mij enthousiast te maken voor het
Zuidpoolgevoel. De lyriek van witte einders en menselijke nietigheid,
die sommige historische poolopnamen uit het begin van deze eeuw
oproepen, blijven uit, zelfs in de tamelijk willekeurig gekozen
sporadische archiefbeelden. Om nu nog zo'n fascinerende 'travelogue' te
maken, moet je over een naïviteit beschikken, die de ervaren,
doorgaans cerebrale Orthel niet in huis lijkt te hebben.
1 JUNI 1996